6 grudnia tego roku minie 100 lat od Jego urodzin. Dla uczczenia tej rocznicy zaplanowane zostały działania i wydarzenia przypominające niezwykłe losy i dorobek tego wielkiego artysty.
Obchody rozpoczęły się 17 lipca wernisażem wystawy „Marianowi Kołodziejowi w setną rocznicę urodzin” w oliwskim Pałacu Opatów, Oddziale Muzeum Narodowego w Gdańsku. Przez ponad 30 lat współpracował z Działem Teatralnym Muzeum, przekazywał tu swoje prace, uczył aranżacji, opanowania przestrzeni, pomagał przy tworzeniu wystaw, które wciągały i zaskakiwały zwiedzających. Tu, w 1990 r. prezentował swoją autobiograficzną wystawę Kołodziej w skali 1:20. Jubileuszowa wystawa przygotowana przez Małgorzatę Abramowicz, kustoszkę Muzeum Narodowego w Gdańsku, wieloletnią współpracownicę (uczennicę, jak mawia o sobie) Mariana Kołodzieja, w wielkim skrócie pokazuje twórczość i życie Artysty. Można zobaczyć projekty scenografii spektakli teatralnych i operowych, rysunki, szkice, karykatury znanych osób ze środowiska artystycznego i społecznego. Życie Kołodzieja znane jest dobrze od roku 1950, kiedy przyjechał do Gdańska i zaczął pracować w Teatrze Wybrzeże. Wystawa przybliża też tę mniej znaną część – poprzez archiwalne zdjęcia rodzinne, widoki Raszkowa, miasteczka w którym się urodził, zdjęcia kolegów i nauczycieli z Ostrowa Wielkopolskiego, w którym dorastał i poprzez przeżycia wojenne znane z wystawy Klisze pamięci. Niektóre rysunki z tego cyklu pokazane zostały na wystawie. Uzupełnia je film Labirynty. ŚWIADECTWO Mariana Kołodzieja, zrealizowany w 2010 r. przez Rona i Jasona Schmidtów.
Marian Kołodziej urodził się 6 grudnia 1921 roku w Raszkowie. Ukończył Gimnazjum im. Józefa Piłsudskiego w Ostrowie Wielkopolskim, szkołę o wieloletniej tradycji. Działał w teatrze amatorskim, w którym przygotowywał dekoracje, współpracował też przy wydawanej w gimnazjum od 1925 roku gazetce „Promień” – czuwał nad jej szatą graficzną i rysował do niej karykatury nauczycieli i kolegów.
Wiosną 1940 roku w Krakowie wraz z kolegami został aresztowany przez Niemców podczas próby przedostania się do wojska polskiego na Zachodzie. 14 czerwca 1940 roku przewieziono ich pierwszym transportem z Tarnowa, w grupie 728 mężczyzn, do powstającego KL Auschwitz. Kołodziej miał numer 432, a jego serdeczny przyjaciel Marian Kajdasz − 179 (zmarł w obozie w listopadzie 1942 r., Kołodziej upamiętnił jego śmierć rysunkami z cyklu „Klisze pamięci” do wstrząsającej wystawy poświęconej wspomnieniom z Auschwitz). W obozie, dla ruchu oporu, przerysowywał plany fabryk, w których pracował, za co został osadzony w więzieniu w Opolu. Skazany na śmierć w czerwcu 1944 roku, został przewieziony ponownie do Auschwitz, gdzie miano wykonać wyrok. Dzięki pomocy jednego ze współwięźniów, Tomasza Szymańskiego, dostał się do pierwszego transportu podczas ewakuacji obozu. Przez Buchenwald, Sachsenhausen, Gross-Rosen dotarł do obozu Mauthausen-Ebensee, który 5 maja 1945 wyzwolili Amerykanie pod dowództwem generała Georga Pattona.
Po wojnie Kołodziej został studentem Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, początkowo jako wolny słuchacz. Należał do grupy uczniów znakomitego scenografa Karola Frycza.
Latem 1950 roku zaczął współpracę z Teatrem Wybrzeże, zamieszkał najpierw w Gdyni (Teatr Wybrzeże miał tam pierwszą siedzibę), później przeniósł się do Gdańska i nad morzem został na zawsze. W Trójmieście, w teatrach w Polsce i za granicą zrealizował ponad 200 scenografii teatralnych, pracował przy 30 filmach (projektował kostiumy), przygotował ponad 30 wystaw, projektował i nadzorował wykonanie ołtarzy w związku z pielgrzymkami Jana Pawła II do Polski (Gdańsk-Zaspa 1987 i Sopot 1999).
W 1993 doznał udaru mózgu, miał sparaliżowaną prawą część ciała, otarł się o śmierć. Ta dramatyczna sytuacja spowodowała, że zaczął rysować prace (początkowo ołówkiem przywiązanym do ręki), z których powstał cykl rysunków „Klisze pamięci”. Cykl ten pokazywany był w Gdańsku (1995) i w niemieckim Essen (1997). W 2005r. włoskie miasta Bolzano i Nuova Milanese wykonały kopie rysunków Kołodzieja na płótnach i prezentują je na własnych wystawach. W sierpniu 2009 roku w Kartuzach została otwarta wystawa prac scenografa, której aranżację wykonano według jego projektu, we wrześniu tego samego roku w Gdańsku (Zielona Brama) odbyła się wystawa włoskiej wersji „Klisz pamięci”, którą również aranżował Marian Kołodziej.
Ostatecznie wystawa “Klisze pamięci. Labirynty” Mariana Kołodzieja znalazła swoje stałe miejsce w dolnej kondygnacji kościoła Matki Bożej Niepokalanej, będącego częścią franciszkańskiego klasztoru w Harmężach.
Artysta zmarł w Gdańsku 13 października 2009. Jego prochy są pochowane w Harmężach, w krypcie przy wystawie.
Sekretariat Biura ZASP
Beata Bauer
+48 22 696 79 00
E-mail: zasp@zasp.pl
Al. Ujazdowskie 45
00-536 Warszawa
Biuro czynne:
pon. – pt. 9.00 – 17.00
Copyright © 2023 Związek Artystów Scen Polskich ZASP – Stowarzyszenie. All Rights Reserved.
Created by Pink Design