Anna Proszkowska

Odeszła znakomita artystka, ale przede wszystkim mądry, czuły, serdeczny Człowiek i nasz Przyjaciel.

Sekcja Teatrów Lalkowych ZASP

***
Pogrzeb odbędzie się 16 marca 2019 roku , w sobotę o godzinie 12.00 na Cmentarzu Kiełczowskim we Wrocławiu.

***
Wspomnienie o Annie Proszkowskiej (1925-2019)
Kreślę to wspomnienie o wyjątkowej kobiecie, bo była moim wychowawcą zajęć pozalekcyjnych w Technikum Księgarskim we Wrocławiu, gdzie namawiała nas do regularnego czytania i recytowania poezji. Była wyjątkową nauczycielką, bowiem to dzięki Niej wygrałam Ogólnopolski Konkurs Recytatorski w Szczecinie recytując wiersz Tadeusza Różewicza „Stare kobiety”, pokonując nawet córkę znanej aktorki Ewy Skarżanki, i jako nagrodę dostałam wówczas radio „Szarotka”, co na tamte czasy było rarytasem. To ona namówiła mnie i przygotowała do egzaminów do krakowskiej PWST, do której dostałam się za pierwszym razem, ale raczej z ciekawości, niż z zainteresowania profesją artystki teatralnej.
Była utalentowanym reżyserem, nauczycielem akademickim nie tylko w Polsce ale i w Vaasa Akademia Teatralna w Finlandii, która doceniła jej zreformowanie teatru lalkowego nie tylko w samej Finlandii, gdzie w książce pt. „Lalkarze” napisano o niej: „…była w fińskim teatrze czymś więcej niż reżyserem teatralnym, bo jej polska osobowość promieniowała nie tylko na osoby czy teatry, z którymi miała styczność, ale na cały teatr fiński lalek w najszerszym tego słowa znaczeniu”… promując przy okazji nie tylko Wrocław , w którym mieszkała i pracowała od roku 1947. W latach 1961-1981 występowała na deskach Teatru Lalek. Pełniła też funkcję dyrektora tego teatru. Promowała bardzo Polskę i teatr lalkowy. W latach 90. kontynuowała karierę pracując w Finlandii wnosząc nową myśl, teorię i filozofię tego gatunku teatru, którego była przedstawicielką.
Już od lat powojennych organizowała w naszym mieście amatorskie zespoły lalkowe współpracując z Teatrem Młodego Widza utworzonym we Wrocławiu. Była bowiem prekursorką grania w teatrze lalkowym w tzw. „żywym planie”, czyli postać aktora na proscenium wraz z lalką, jawajką, marionetką, czy pacynką dla widzów dorosłych, stąd utworzenie dzięki niej Wrocławskiej Małej Sceny Teatru Lalek, gdzie tak pięknie zagrała z Andrzejem Dziedziulem w przedstawieniach z tekstami Grochowiaka, czy Mirona Białoszewskiego, którego znała osobiście. W całej swoje pracy aktorskiej, reżyserskiej i pedagogicznej była wierna swoim przekonaniom i nie bała się ryzyka artystycznego swego zawodu, co postawiło ją w gronie największych artystów teatru lalkowego w Polsce.
W życiu prywatnym też miała niebywała odwagę, bowiem od 17. roku życia, a urodziła się w roku 1925 w Kielcach, do końca II wojny światowej pozostawała w szeregach Armii Krajowej, jako członek wywiadu i łączniczka II Pułku Piechoty Legionów, Oddział Sosna (pseudonim „Hanka” i „Bogusz”). Za swoją postawę w AK odznaczona w 1948 roku Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Armii Krajowej w 1964. Także ZASP nagrodził Annę Proszkowską za jej wybitne osiągnięcia teatralne przyznając w 2010 roku najwyższą Nagrodę Sekcji Teatrów Lalkowych „HENRYK”, a Marszałek Województwa Dolnośląskiego Nagrodą „WENA”. Rok temu, 8 marca 2018 roku, została w Międzynarodowym Dniu Kobiet wpisana do tworzonej przeze mnie od 2,5 roku Wrocławskiej Księgi Pamięci i tym samym odznaczona przez Prezydenta Miasta Medalem „Zasłużony dla Wrocławia – Merito de Wratislavia”.
Od lat chorowała przykuta do łóżka ale pełna ciekawości i sprawnego umysłu. 16 czerwca w tym roku skończyłaby 94 lata!
Żegnaj, Kochana moja Pani Aniu.
Wdzięczna Ci za wszystko Wanda Ziembicka-Has