Search
Generic filters
Wspomnienia

Mieczysław Franaszek

18.06.1944 - 
31.07.2019 -
Z wielkim żalem przyjęliśmy wiadomość, iż w dniu 31.07.2019 r. w Bydgoszczy zmarł Mieczysław Franaszek, aktor, absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie, były członek Zarządu Oddziału Bydgosko-Toruńskiego ZASP, Członek Zasłużony naszego Stowarzyszenia.

Urodził się 18 VI 1944 roku w Krakowie. Aktor, recytator, lektor, reżyser, wykładowca akademicki, podróżnik, fotografik. Absolwent Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, 1964 – 1968.

W pięćdziesięcioletnim okresie pracy twórczej ściśle współpracował z wieloma ośrodkami Telewizji i Radia. Od 2007 roku związany był z Galerią Autorską Jana Kaji i Jacka Solińskiego w Bydgoszczy. Od roku 2011 wykładał na Wydziale Wokalno-Aktorskim Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. W 1986 roku zagrał główną rolę w filmie fabularnym „Bohater roku” w reżyserii Feliksa Falka.

Zajmował się fotografią reportażową: Europa, Afryka (Egipt, Maroko, Tunezja), Azja (Chiny, Indie, Iran, Izrael, Jemen, Jordania, Liban, Nepal, Syria, Turcja, Uzbekistan) i Ameryka Południowa (Boliwia, Peru). Autor wystaw indywidualnych fotografii w Bydgoszczy, Warszawie, Toruniu, Sopocie i Krakowie.

AKTOR ETATOWY
Teatr Ludowy w Krakowie-Nowej Hucie (1968 – 1969, 1971 – 1973) ▪ Teatr Rozmaitości w Krakowie (1969 – 1971) ▪ Teatr Zagłębia w Sosnowcu (1973 – 1975) ▪ Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu (1975 – 1979) ▪ Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie (1979 – 1981) ▪ Teatr Polski w Szczecinie (1981 – 1983, 1986 – 1992) ▪ Teatr Współczesny w Szczecinie (1983 – 1986) ▪ Teatr Polski w Poznaniu (1992 – 2001) ▪ Teatr Polski im. Hieronima Konieczki w Bydgoszczy (2001 – 2013)

Zmarł 31 lipca 2019 roku w Bydgoszczy.
________________________________________________________

Mieczysław Franaszek był aktorem wybitnym. Tworzył kreacje wspaniałe bez oślepiającego blasku fleszy i bez krzykliwego, osaczającego rozgłosu medialnego. Jego ogromny dorobek twórczy na wielu polach sztuki zachwyca i budzi podziw. Był aktorem wybitnym w wymiarze prawości moralnej do zawodu artysty, teatru i ludzi, a co za tym idzie – w wymiarze własnej, niewyobrażalnie konsekwentnie realizowanej, drogi artystycznej. Pochodząc z Krakowa, jednej z niekwestionowanych świątyń sztuki, wybrał drogę wędrowca. I na tej właśnie drodze, drodze teatru, telewizji, filmu i radia, ale także niezrównanego recytatora, narodził się jako aktor wybitny.

Dysponował ogromnymi możliwościami ekspresji i środków wyrazu. Choćby interpretując trudną współczesną poezję czy prozę współczesną. Zdecydowane spojrzenie prosto w oczy, bo „Bóg istnieje”. Drżenie małego palca, gdy „hitlerowcy mordują i katują”. Niedostrzegalne uniesienie brwi, gdy „czas umierać”. Łza w oku, gdy „nie ma już nadziei”. Dojmująca powaga, gdy „miłość jest światem całym”. (Wszystko to pozostało w moim sercu.) I byłyby to jedynie zwykłe środki aktorskie, gdyby nie sugestywna mimika, mistrzowska pauza, perfekcyjne opanowanie ciała, doskonała impostacja głosu, artyzm i człowieczeństwo zarazem Mieczysława Franaszka.

Pan Mieczysław był szlachetnym, przepełnionym dobrem człowiekiem. Nigdy nie targował się z Bogiem ani z ludźmi. A po wielu latach pracy w różnych teatrach, dom – artystyczny i rzeczywisty – odnalazł w Bydgoszczy. Tutaj bardzo doceniono zarówno jego sztukę, wspaniały dorobek twórczy, jaki i jego samego. Znalazł tu wiernych, oddanych przyjaciół, którzy uwznioślali jego artystyczną duszę. Za tę miłość ofiarowywał swoją sztuką, występując nie tylko w Teatrze Polskim, ale też w radio, telewizji, filharmonii i na wielu wydarzeniach kulturalnych.

Jednak jego Świątynią Sztuki stała się bydgoska Galeria Autorska Jana Kaji i Jacka Solińskiego. Tutaj również objawił się jako aktor wybitny. Jego interpretacje poezji i prozy, ale także premiery kilku mistrzowskich monodramów, powodowały u widzów duchową ekstazę. Tutaj miały miejsce jego wystawy indywidualne fotografii (zwiedził bowiem „cały świat”, dokumentując go w niepowtarzalnych kadrach), tutaj przedstawiał efekty swojej pracy ze studentami Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej (praca wykładowcy akademickiego dawała mu wiele satysfakcji). I stąd, w osobach Janka i Jacka, spłynęła na niego ogromna pomoc w ciężkiej chorobie.

I na koniec… Dwie daty. Te ostatnie.
31 lipca 2019 roku, Dzień Odchodzenia.
Pan Mieczysław odchodził pięknie, chociaż w szpitalu. Byliśmy przy nim wierząc, że on czuje naszą obecność. I tak było na pewno. Nie był sam. Otoczyliśmy go głośną modlitwą i Miłością. Paliła się świeca i był kapłan z Najświętszym Sakramentem. I łzy były. O godzinie 14:30 udaliśmy się na Mszę Świętą do kaplicy szpitalnej.
Od rana czuwała przy nim, tak droga jego sercu, Grażynka. Bo tego ranka on ją wzywał, a ona usłyszała jego głos. Ani na chwilę nie wypuściła jego dłoni… Jej miłość zabrał ze sobą Tam.

3 sierpnia 2019 roku, uroczystości pożegnalne.
W kościele uroczysta Msza Święta i uduchowiona homilia młodego kapłana.
Pożegnanie na cmentarzu godne aktora wybitnego. Wokół artyści, wśród nich poeci, których utwory wielokrotnie mistrzowsko interpretował. A teraz oni, w hołdzie, z wdzięcznością, ze łzami, nad jego ukwieconą mogiłą, czytali dedykowane mu, swoje wiersze.

I nie wiem, czy żegnając Mieczysława Franaszka, nie żegnaliśmy także jakiejś cząstki siebie.

________________________________________________________

WYBRANE ROLE TEATRALNE
Debiut, Teatr STU, Kraków,1966 ▪ „Wieczór Trzech Króli”, W. Shakespeare, postacie: Antonio, Andrzej Chudogęba, reż.: Bronisław Dąbrowski, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego, Kraków, 1968 ▪ „Róża”, S. Żeromski, postać: Pan Rozbawiony, reż.: Irena Babel, Teatr Ludowy, Kraków-Nowa Huta, 1968 ▪ „Nos”, M. Gogol, postać: Kowalew, reż.: Jan Łukowski, Teatr Rozmaitości, Kraków, 1969 ▪ „Antygona”, Sofokles, postacie: Strażnik, Tyrezjasz, reż.: Ryszard Smożewski, Teatr Rozmaitości, Kraków, 1969 ▪ „Szklana menażeria”, T. Williams, postać: Jimmy, reż.: Waldemar Krygier, asystent reż.: Mieczysław Franaszek, Teatr Ludowy, Kraków-Nowa Huta, 1972 ▪ „Cień”, W. Młynarski, postać: Cień, reż.: Mieczysław Daszewski, Teatr Zagłębia, Sosnowiec, 1973 ▪ „Śluby panieńskie”, A. Fredro, postać: Albin, reż.: Antoni Słociński, Teatr Zagłębia, Sosnowiec, 1974 ▪ „Sen srebrny Salomei”, J. Słowacki, postać: Leon, reż.: Bernard Ford Hanaoka, Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole, 1976 ▪ „Sny Sindbada Żeglarza”, B. Leśmian, postać: Sindbad, reż.: Bogdan Hussakowski, Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole, 1977 ▪ „Terminator”, P. Handke, postać: Majster, reż.: Zbigniew Mich, Teatr im. Jana Kochanowskiego, Opole, 1977 ▪ „Kordian”, J. Słowacki, postać: Car, reż.: Andrzej Rozhin, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego, Koszalin, 1979 ▪ „Lęki poranne”, S. Grochowiak, postać: Kola Brynion, reż.: Krzysztof Rotnicki, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego, Koszalin, 1981 ▪ „Opera za trzy grosze”, B. Brecht, postać: Mac Majcher, reż.: Andrzej Rozhin, Bałtycki Teatr Dramatyczny im. Juliusza Słowackiego, Koszalin, 1981 ▪ „Czapa, czyli śmierć na raty”, J. Krasiński, postać: Kuźma, reż.: Zbigniew Wilkoński, Teatr Polski, Szczecin, 1982 ▪ „Zemsta”, A. Fredro, postać: Papkin, reż.: Andrzej Rozhin, Teatr Polski, Szczecin, 1982 ▪ „Nie-Boska komedia”, Z. Krasiński, postać: Hrabia Henryk, reż.: Ryszard Major, Teatr Współczesny, Szczecin, 1983 ▪ „Życie jest snem”, P. Calderón de la Barca, postać: Clarin, reż.: Andrzej May, Teatr Polski, Szczecin, 1987 ▪ „Pamiętnik wariata”, M. Gogol, postać: Aksencjusz Popryszczyn, reż.: Andrzej Kowalski, Teatr Polski, Szczecin, 1990 ▪ „Balladyna”, J. Słowacki, postać: Kirkor, reż.: Jarosław Kilian, Teatr Polski, Szczecin, 1991 ▪ „Nasze miasto”, T. Wilder, postać: Reżyser, reż.: Jan Błeszyński, Teatr Polski, Poznań, 1993 ▪ „Emigranci”, S. Mrożek, reż.: Mieczysław Franaszek, Aleksander Gierczak, Teatr Polski, Poznań, 1994 ▪ „Antygona”, Sofokles, postać: Kreon, reż.: Jerzy Moszkowicz, Teatr Polski, Poznań, 1994 ▪ „Kartoteka”, T. Różewicz, postać: Bohater, reż.: Krzysztof Galos, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2001 ▪ „Mieszczanin szlachcicem”, Molière, postać: Nauczyciel filozofii, reż.: Adam Orzechowski, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2002 ▪ „Ryszard III”, W. Shakespeare, postać: Lord Hastings, reż.: Jacek Głomb, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2004 ▪ „Ja, Feuerbach”, T. Dorst, postać: Feuerbach, reż.: Adam Orzechowski, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2004 ▪ „Płatonow”, A. Czechow, postać: Szczerbuk, reż.: Adam Orzechowski, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2006 ▪ „Ja jestem Żyd z „Wesela” (monodram), R. Brandstaetter, postać: Hirsz Singer, reż., wykonanie: Mieczysław Franaszek, przedstawienie impresaryjne, 2008 ▪ „Rady dobrego Boga” (monodram, trzy części), E. Weiner, oprac. tekstu, reż., wykonanie: Mieczysław Franaszek, 2012 – 2014 ▪ „Historie bydgoskie”, A. Pałyga, postać: obsada aktorska, reż.: Paweł Łysak, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 2013 ▪ „Mleko”, postać: obsada aktorska, reż.: Paweł Łysak, Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, Bydgoszcz, 30 III 2019 (ostatni występ na scenie teatralnej Mieczysława Franaszka)
________________________________________________________

WYBRANE ROLE RADIOWE
„Na skałach Calvados”, A. Sygietyński, postać: Bernard, reż.: Romana Belczyk, Teatr Polskiego Radia, 10 XI 1970 ▪ „Ocalenie”, J. Conrad, postać: Malaj, reż.: Romana Belczyk, Teatr Polskiego Radia, 15 II 1971 ▪ „Kalkulator Wielki”, S. Lem, postacie: Tajny radca, Halebardier, Głos robota, reż.: Józef Grotowski, Teatr Polskiego Radia, 7 III 1971 ▪ „Amerykańska rapsodia George’a Gershwina”, Barbara Marcinik, postać: obsada aktorska, reż.: Waldemar Modestowicz, Teatr Polskiego Radia, 1 VI 1988 ▪ „Tartessos”, H. Banasiewicz, postać: obsada aktorska, reż.: Waldemar Modestowicz, Teatr Polskiego Radia, 23 X 1988 ▪ „O narodzeniu Maryi”, Anonim, postać: Anioł, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1988 ▪ „O narodzeniu Pana, objawienie dane Jakubowi”, Anonim, postać: Anioł, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1988 ▪ „Opowieść Tomasza Izraelity i filozofa o dzieciństwie Pana”, Anonim, postać: Anioł, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1988 ▪ „Pokłon magów”, Anonim, postać: Anioł, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1988 ▪ „Listy i raporty Poncjusza Piłata. Apokryf”, Anonim, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 III 1989 ▪ „Opowieść o Męce i Zmartwychwstaniu Józefa z Arymatei i innych uczniów”, Anonim, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia,, 25 III 1989 ▪ „Ewangelia. Zstąpienie”, Anonim, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 25 III 1989 ▪ „O dzieciństwie i cudach Pana Jasu Mesjasza w An-Nazira”, S. Woroniecki, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1989 ▪ „O pokłonie magów i ucieczce Jusufa, Miriam i Jasu do kraju Misr”, S. Woroniecki, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1989 ▪ „O proroctwie Zaradust i narodzeniu Pana Jasu Mesjasza w czasach Irudisa”, S. Woroniecki, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 24 XII 1989 ▪ „W czarnym zamku duszy”, T. Miciński, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 26 IV 1990 ▪ „Petycja”, A. Otrębski, postać: Dziennikarz, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 17 VI 1990 ▪ „Wiersze dla Arachne”, H. Banasiewicz, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 15 XI 1990 ▪ „Génesis Marias – Protewangelia Jakuba”, Anonim, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 25 XII 1990 ▪ „Gudea”, H. Banasiewicz, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 21 II 1991 ▪ „Luzjady”, L. Camões, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 18 VIII 1991 ▪ „Apokalipsa św. Pawła”, Biblia, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 3 XI 1991 ▪ „Pieśni Miłości i Pocieszenia”, H. Banasiewicz, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 5 III 1992 ▪ „Telefon od Pana Boga”, A. Mularczyk, postać: obsada aktorska, reż.: Waldemar Modestowicz, Teatr Polskiego Radia, 6 III 1992 ▪ „Wspomnienie o Panu Naszym spisane przez Nikodema za czasów Poncjusza Piłata”, Anonim, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 12 IV 1992 ▪ „Mordercy”, E. Hemingway, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 10 VI 1992 ▪ „Sejmy polskie”, S. Orzechowski, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 1 I 1993 ▪ „Czarny piasek”, A. Bobkowski, postać: Harry, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 2 V 1993 ▪ „Naczynie ludzkiego ciała. Dialog Katarzyny ze Sieny z Franciszkiem z Asyżu”, Franciszek z Asyżu, Katarzyna ze Sieny, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 10 VI 1993 ▪ „Potomnym”, T. Gajcy, C. Miłosz, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 2 XI 1993 ▪ „Nieprzystosowana – Maria Pawlikowska-Jasnorzewska”, B. Markowska, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 6 I 1994 ▪ „Komedyja Lopesa starego ze Spirydonem”, S. H. Lubomirski, postać: obsada aktorska, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 8 I 1994 ▪ „Posłanka”, E. Pietryk, postać: Lekarz, reż,: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 7 XII 1995 ▪ „Towarzysz Październik”, K. Wierzyński, postać: Lisznin, reż.: Sylwester Woroniecki, Teatr Polskiego Radia, 17 XII 2000 ▪ „Akropolis”, S. Wyspiański, postać: obsada aktorska, reż.: Łysak Paweł, Teatr Polskiego Radia, 18 V 2007
________________________________________________________

FILM, TELEWIZJA (wybór)
„Powsinogi beskidzkie”, E. Zegadłowicz, postać: obsada aktorska, reż.: Halina Gryglaszewska, 24 V 1970 (Teatr Telewizji) ▪ „Nos”, M. Gogol, postać: Urzędnik III, reż.” Jan Łukowski, 28 II 1971 (Teatr Telewizji) ▪ „Śmierć Iwana Iljicza”, L. Tołstoj, postać: Szwagier, reż.: Bogdan Hussakowski, 10 VIII 1980 (Teatr Telewizji) ▪ „Matka Courage i jej dzieci”, B. Brecht, postać: Pisarz pułkowy, reż.: Andrzej Rozhin, 15 VIII 1983 (Teatr Telewizji) ▪ „Bohater roku”, postać: Zbigniew Tataj, reż.: Feliks Falk, 1986 (film fabularny) ▪ „Ostatni prom”, postać: Oficer, reż.: Waldemar Krzystek, 1989 (film fabularny) ▪ „Skarga”, postać: obsada aktorska, reż.: Jerzy Wójcik, 1991 (film fabularny) ▪ „Prawo Agaty”, odcinek 13, postać: Dziekan, reż. odcinka: Patrick Yoka, 2012 (serial fabularny) ▪ „Okolice Chopina”, lektor: Mieczysław Franaszek, reż.: Katarzyna Marcysiak, 2010 (film dokumentalny)
________________________________________________________

NAGRODY (wybór)
Udział w krajowych i międzynarodowych festiwalach teatralnych. Nagrody aktorskie, m.in. w Erlangen (Niemcy), Zagrzebiu (Chorwacja), Krakowie.

XVI Ogólnopolski Przegląd Zawodowych Teatrów Małych Form, Szczecin, 1981
wyróżnienie honorowe za rolę Erwina w przedstawieniu „Hałdy” Stanisława Bieniasza w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym im. Juliusza Słowackiego w Koszalinie

XX Ogólnopolski Przegląd Teatrów Małych Form, Szczecin, 1985
nagroda za rolę Andrzeja w przedstawieniu „Sami ze wszystkimi” Aleksandra Gelmana w Teatrze Współczesnym w Szczecinie

Bydgoszcz, 2002
„Oscar”, nagroda Polskiego Radia PiK w Bydgoszczy

Międzynarodowy Dzień Teatru, Bydgoszcz, 2006
Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego

XXXIII Tydzień Kultury Chrześcijańskiej, Bydgoszcz, 2014
Medal „Za twórczy wkład w kulturę chrześcijańską” (kategoria: twórca kultury)

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2018
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”

fot. Jacek Soliński, Marta Ankiersztejn, Krzysztof Nowaczyk
Autor: Wiesław Wierzbicki

Zobacz również